Jerzy Maraj

J. Maraj, Wiosna, 1980, archiwum Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie, fot. B. Bajorski

„Twórczość projektowa Jerzego Maraja w zakresie szkła użytkowego i artystycznego jest zjawiskiem nadzwyczaj bogatym, wyrazistym i plastycznie oryginalnym”

– pisał Piotr Wójtowicz, nauczyciel rysunku i malarstwa w Liceum Plastycznym w Krośnie, w „Sztuce Podkarpackiej”.

Jerzy Maraj, projektant i artysta szkła, dysponował doskonałym warsztatem, bogatą wyobraźnią twórczą i znajomością panujących trendów. Projektowane przez artystę wieloczęściowe zestawy szkła użytkowego, zachowując walory praktyczne, posiadają swój indywidualny, charakterystyczny dla Maraja rys. Czasem jest to niewielki akcent – kolor detalu, profil nóżki, ukształtowanie dna czy krawędzi naczyń, a niekiedy wyraźny, odmienny rysunek konturu – oszczędny, precyzyjnie prowadzony albo pełen załamań, „barokowy” w szczegółach.

Silniejszy indywidualizm i śmielsze rozwiązania widoczne są w naczyniach dekoracyjno-użytkowych: wazonach, butlach, paterach. To ich projekty stały się zapowiedzią późniejszych unikatowych kreacji, szklanych dzieł sztuki.

Dorobek Jerzego Maraja, obfity, ale rozproszony i częściowo, zwłaszcza w obszarze działalności projektowej, zapomniany, czeka na rzetelne i dogłębne studium. Tylko wówczas będzie można dokonać całościowej oceny spuścizny artysty silnie zrośniętego z podkarpackim hutnictwem szkła.

dr Hanna Lawera – historyk sztuki, kurator

J. Maraj, wazony, kieliszek; archiwum Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie, fot. M. Głowiński
J. Maraj, bola, filiżanka, kieliszek, 1973, h 34,5 cm; h 10 cm, h 13,5 cm; zbiory Krosno Glass S.A.; fot. S. Karalus
J. Maraj, kieliszki, 1973, h 9 cm; h 13,2 cm; h 10,5 cm; h 19 cm; h 15 cm; zbiory Krosno Glass S.A.; fot. S. Karalus
J. Maraj, 1974, h 16,7 cm; h 19 cm; h 15,1 cm; kieliszki 1973, h 16 cm; h 18,5 cm; h 18,5 cm; h 11,2 cm; zbiory Krosno Glass S.A.; fot. S. Karalus
J. Maraj; zbiory Krosno Glass S.A.; fot. S. Karalus
J. Maraj, karafka, 1980, h 37 cm; kieliszki 1973, h 10,5 cm; h 20 cm; h 15,2 cm; zbiory Krosno Glass S.A.; fot. S. Karalus
J. Maraj, kieliszki, 1974, h 8,2 – 13,1 cm; zbiory Krosno Glass S.A.; fot. S. Karalus

Urodzony w Strzelinie koło Wrocławia w 1946 roku. Dyplom z wyróżnieniem na Wydziale Ceramiki i Szkła Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (obecnie: Akademia Sztuk Pięknych im. E. Gepperta) we Wrocławiu, w pracowni prof. Stanisława Dawskiego, 1971. W latach 1971–1984 główny projektant w Krośnieńskich Hutach Szkła (obecnie: Krosno Glass S.A.). W latach 1985–1990 prowadził pracownię projektowania i artystycznego zdobienia szkła w Krośnie. Grawer i projektant w Steiner Römanische Glashütte, Linz am Rhein, Niemcy, 1990–1992. Główny projektant w Hucie Szkła Inco Veritas w Tarnowcu koło Jasła, 1992–2007. Projektował również dla zakładu Makora Huta Pięknego Szkła w Krośnie.
Udział w 12 wystawach indywidualnych w Polsce i na Słowacji, oraz w licznych w wystawach zbiorowych w kraju i za granicą, m.in. w Londynie, Moskwie, Hamburgu, Tbilisi. Projektował i realizował naczynia ze szkła do filmów „Królowa Bona”, „Ogniem i mieczem” i „Pan Tadeusz”. Dla filmowych realizacji stworzył liczące kilkaset sztuk zestawy kielichów, pater, szklanic i wazonów.
Zmarł w 2016 roku.
Prace w kolekcjach muzealnych i prywatnych, m.in.: Muzeum Podkarpackie w Krośnie, Biuro Wystaw Artystycznych w Krośnie i Rzeszowie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Pałac Schoena Muzeum w Sosnowcu, Muzeum Zamkowe w Malborku, Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie.

29.12.2023