Huta Szkła Gospodarczego „Irena”

Huta Szkła Gospodarczego „Irena”, 2020

Huta założona w Inowrocławiu w 1924 r. przez Franciszka Dzwikowskiego. Produkowano wyłącznie butelki szklane. W połowie lat 20. została przejęta przez niemiecką spółkę „Winkelhausen”, zajmującą się produkcja butelek na potrzeby własnej wytwórni win i wódek
w Stargardzie Gdańskim.

W 1927 r. nowym właścicielem huty został Henryk Podkomorski, który zmodernizował hutę, zainstalował nowoczesne maszyny oraz nazwał hutę imieniem Irena.

Kryzys lat 30. wymusił redukcję zatrudnienia, ale zakład wciąż pracował. Produkcja obejmowała około 3000 typów wyrobów szklanych. Specjalnością zakładu były słoje do zapraw typu „Weck”, „Irena” oraz „patent Irena”. Poza tym, sposobem ręcznego dmuchania ze szkła przeźroczystego i barwionego, produkowano asortyment stołowo-galanteryjny, butelki, szkło oświetleniowe (klosze do lamp gazowych
i naftowych), szkło perfumeryjno-kosmetyczne, apteczne i techniczne.

Przed wybuchem II wojny światowej liczba zatrudnionych wynosiła 530 osób (więcej niż przed kryzysem). Zakupiono także budynki zrujnowanej Huty „Ino”. W kolejnych latach często dochodziło do strajków pracowniczych. Podczas wojny huta została przejęta przez Niemców, a kierownikami byli kolejno Bruno Gresser i Kurt Czulins – szklarz pochodzenia austriackiego. Asortyment produkcyjny nie zmienił się zbytnio.

Pożar oraz późniejszy demontaż hali sprawiły, że po zakończeniu wojny huta popadła w ruinę. Oddolnym wysiłkiem pracowników,
w 1945 r. odgruzowano zakład i wznowiono produkcję.

W latach 1945–1946 stanowisko dyrektora huty ponownie piastował jej były właściciel, Henryk Podkomorski, który po tym czasie zastąpiony został przez hutnika Władysława Harenda. Zakład podlegał wtedy Zjednoczeniu Budowlanemu w Bydgoszczy, a później kolejno: od 1947 r. Piotrkowskiemu Zjednoczeniu Przemysłu Szklarskiego, a od 1960 r. Zjednoczeniu Przemysłu Szklarskiego
w Sosnowcu.

W latach 50. oferta huty była szeroka i obejmowała: szkło elektrotechniczne, naczynia akumulatorowe, szkło opakowaniowe, butelki spożywcze i kosmetyczne, słoiki, balony do win, szkło galanteryjne, gospodarcze (szklanki, kieliszki, podstawki) oraz szkło sanitarne
i oświetleniowe. W 1958 r. zaprzestano produkcji szkła opakowaniowego i dokonano specjalizacji profilu produkcyjnego na szkło gospodarcze, głównie szklanki i kieliszki dla zakładów żywienia zbiorowego.

W latach 1952–1955 w ramach planu sześcioletniego dokonano modernizacji zakładu. Od lat 60. doskonalono technikę produkcji, zbudowano wannę wyrobową do produkcji szkła kolorowego, a w latach 70. w zakładzie wdrożono technologię produkcji szkieł kryształowych metodą dmuchania i ręcznego zdobienia. Szkła kryształowe Huty „Irena” cieszyły się ogromna popularnością.
Duża część produktów była importowana przede wszystkim do Iranu.

W 1991 r. zakład przekształcono w spółkę akcyjną Skarbu Państwa; wyemitowano akcje na Giełdzie Papierów Wartościowych. Od 2005 r. weszła w skład grupy kapitałowej Mariana Kwietnia. Niestabilna sytuacja firmy i wielokrotne próby jej ratowania doprowadziły do sprzedaży ¾ zakładu irańskiemu inwestorowi. W 2019 r. funkcjonująca pod nazwą Irena Holding Group Sp. z o.o. huta ponownie stanęła na skraju upadłości.

Z hutą związani byli: Jan Gernat (grawer), Przemysław Jankowski (projektant), Bogumiła Jung, Wiesław Krysiak (projektant), Adam Łożykowski (projektant), Katarzyna Łożykowska (projektantka), Wit Płażewski (projektant), Stefania Rybus-Kujawa (projektantka), Wanda Zawidzka-Manteuffel (projektantka)